Bệnh ghẻ lở ở chó
Ghẻ lở là tình trạng viêm da gây ra bởi loài ve nhỏ sống ký sinh trên chó. Có hai loại ghẻ lở cơ bản được phân loại dựa trên nguyên nhân và triệu chứng. Điều quan trọng là chủ nuôi cần nhận biết được những dấu hiệu và hiểu được sự khác nhau của từng loại. Mặc dù ghẻ lở rất hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng thú cưng, nhưng việc nhận biết căn bệnh phiền toái này sớm sẽ giúp cho việc điều trị trở nên dễ dàng hơn sau này.
2. Nhận biết dấu hiệu chó bị ghẻ ngứa2.1 Quan sát dấu hiệu ngứa dữ dội
Ghẻ thường gây ra cơn ngứa dữ dội. Chó có thể không ngừng gãi hay gặm da cho bớt ngứa. Da chó tấy lên do gãi và cắn liên tục nên dễ dàng bị nhiễm trùng. Cảm giác ngứa có thể khó chịu đến mức chó quên cả những nhu cầu thiết yếu như ăn, uống hay nghỉ ngơi.
Những trường hợp ghẻ lở nặng có thể dẫn đến một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hay nấm, gây ra những mảng trắng, bong vẩy hình thành trên vùng da bị kích ứng, mặc dù điều này không thường xảy ra trong mọi trường hợp. Ngoài ra, chó mắc các bệnh nhiễm trùng thứ phát cũng thường bị sút cân, sốt, và hoặc xuất hiện hạch bạch huyết sưng to.
2.2 Kiểm tra tình trạng rụng lông
Bệnh ghẻ lở cục bộ do ký sinh trùng Demodectic (dân gian hay gọi là bệnh xà mâu) ít nghiêm trọng hơn, thường gây ra một hoặc hai mảng “lông thưa” hay trụi lông. Thường thì mảng da nhỏ này sẽ không bị viêm hay kích ứng và không gây ngứa nghiêm trọng.
2.3 Lưu ý với tình trạng những vùng lông thưa hoặc trụi lông lan rộng
Tình trạng chó bị ghẻ gây ngứa ngáy và rụng lông
Khi bệnh ghẻ Demodectic cục bộ không tự khỏi, bệnh thậm chí có thể lan rộng ra phần còn lại trên cơ thể chó, dẫn đến ghẻ lở toàn thân. Những mảng lông thưa hoặc trụi sẽ phát triển nhiều hơn trên cơ thể chó với đường kính có khi xấp xỉ 2,5 cm. Da ở những vùng này sẽ trở nên đỏ, có vảy, và hoặc cứng.
Tình trạng viêm da khiến chó gãi nhiều, đôi khi dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Một số bệnh viêm nhiễm thứ phát cũng có thể gây ra các triệu chứng tương tự như trường hợp mắc cái ghẻ – sốt, sụt cân, sưng hạch bạch huyết,…
2.4 Kiểm tra xem chân chó có bị sưng hay kích ứng không?
Kiểm tra chân cún xem có bị sung tấy không?
Một số trường hợp ghẻ cục bộ do Demodectic gây ra tình trạng viêm chân Demodectic. Tình trạng này xảy ra khi ve bét gây ghẻ lở ăn sâu hơn vào chân chó, vị trí này rất khó xử lý. Chân chó thường sẽ sưng to và tấy rát. Triệu chứng thường nặng hơn quanh gốc móng và thường đi cùng một chứng viêm nhiễm thứ phát khác.
2.5 Tìm kiếm những mảng da sưng rát, tấy đỏ trên cơ thể bạn hay những người khác trong nhà.
Một trong những cách để phát hiện bệnh ghẻ lở ở chó là tìm những vết cắn của ve bét trên cơ thể người nuôi. Khi loài ve bét gây bệnh ghẻ lở Sarcoptic lây truyền sang người, chúng có thể gây ra những nốt sưng đỏ trông như vết muỗi đốt. May mắn thay, triệu chứng này hầu như không bao giờ trở nặng. Tuy nhiên, việc phát hiện những triệu chứng này sau khi ở gần chú chó gãi không ngừng là một dấu hiệu đáng tin của bệnh ghẻ Sarcoptic.
2.6 Chú ý rằng những dấu hiệu của bệnh ghẻ lở cũng có khả năng là triệu chứng của một số bệnh (có thể nghiêm trọng) khác ở chó.
Ngứa hoặc mất lông từng mảng cũng là triệu chứng của những bệnh lý dưới da khác như dị ứng, hội chứng Cushing (suy tuyến thượng thận thứ phát), tiểu đường, cường giáp trạng, và nhiễm ký sinh trùng. Chính vì thế, điều quan trọng là bạn cần trao đổi với bác sĩ thú y về tình trạng bệnh nhằm áp dụng các biện pháp chẩn đoán và điều trị thích hợp.
3. Tìm kiếm cái ghẻBước 1: Giữ lấy một trong hai tai chó.
Kiểm tra tai chó để tìm cái ghẻ
Nếu nhận thấy chó bắt đầu gãi nhiều hơn bình thường nhưng bạn không chắc liệu chó có bị ghẻ lở Sarcoptic hay không, phép kiểm tra đơn giản này có thể hữu ích. Dùng tay nhẹ nhàng nhấc một bên tai của chó lên. Cầm phần tai mềm, nhẹ của chó giữa ngón cái và ngón trỏ. Nếu lỡ bị cắn bởi những con ve bét gây ghẻ lở trên cơ thể chó, bạn nên mang găng tay loại dùng một lần.
Bước 2: Nhẹ nhàng xoa tai chó giữa các ngón tay.
Dùng ngón cái và ngón trỏ vê hai mép tai chó. Động tác cần chậm rãi, từ tốn và đừng bóp quá mạnh. Trong lúc thực hiện, để ý chân sau cùng phía với bên tai chó mà bạn đang xoa.
Bước 3: Quan sát cử động của chó do ngứa
Quan sát cử động của chân sau như thể chó đang cố vươn lên để gãi tai. Nếu có hiện tượng này, chó của bạn có thể mắc bệnh ghẻ do ve bét Sarcoptic. Trong trường hợp này, bạn nên rửa tay và đem chó đi khám càng sớm càng tốt.
Phép chẩn đoán này (được gọi là kiểm tra phản xạ bàn đạp đối với loa tai) có hiệu quả do trong đại đa số trường hợp ghẻ lở Sarcoptic, cái ghẻ thường trú ngụ bên trong và quanh tai chó. Khi được bạn xoa tai, thú cưng sẽ có cảm giác ngứa do bị kích thích bởi ve bét và cố gắng gãi.
5. Hiểu về các loại ghẻ lở khác nhau
Phân biệt giữa bệnh ghẻ lở Sarcoptic và Demodectic. Chó có thể mắc phải hai loại ghẻ lở – Sarcoptic và Demodectic. Mặc dù đều có khả năng chuyển biến nghiêm trọng, nhưng hình thái của mỗi bệnh có phần khác với triệu chứng mà chúng thể hiện và bắt nguồn từ nguyên nhân khác nhau. Ghẻ lở Sarcoptic là chứng nhiễm trùng gây ra bởi một loại cái ghẻ lây lan từ những động vật nhiễm bệnh khác. Còn ghẻ lở Demodectic do một loại ve bét khác thường ký sinh trên da chó. Mặc dù đa số chó có thể sống chung với động vật ký sinh này, nhưng đôi khi ve bét sinh sôi quá nhiều, gây ra rụng lông và ngứa.
Mặc dù cả ghẻ lở Sarcoptic và ghẻ lở Demodectic diện rộng đều gây ra ngứa, quan trọng là người nuôi cần phân biệt được bệnh – cái ghẻ Sarcoptic thường gây ra cơn ngứa dữ dội và tức thì, trong khi ve bét Demodectic gây ra những mảng da bị kích ứng lan rộng dần, sau đó mới bắt đầu ngứa ngáy.
Mặc dù bản thân bệnh ghẻ Sarcoptic không gây nguy hiểm tính mạng cho chó, nhưng sức khỏe của thú cưng có thể giảm sút nhanh chóng nếu bị nhiễm trùng nghiêm trọng hay mất ăn, mất ngủ, vì thế, trong trường hợp này bạn cần điều trị cho chó ngay lập tức. Điều này là khá rõ ràng – thể trạng một chú chó khi mắc bệnh ghẻ Sarcoptic nặng sẽ giảm sút trông thấy.
Ghẻ lở Sarcoptic thỉnh thoảng được xem như bệnh ghẻ thông thường.
Ghẻ lở Demodectic còn được gọi là bệnh ghẻ Demodex.
Hiểu về sự khác nhau giữa bệnh ghẻ Demodex cục bộ và diện rộng. Đặc điểm tiêu biểu của ghẻ lở Demodex cục bộ là mất lông tại một đến hai vị trí. Nguyên nhân có thể là do suy giảm miễn dịch, dị ứng hay bệnh về nội tiết tố, và nếu không được chữa trị, những vùng da loang lổ (dân gian gọi là xà mâu) có thể gia tăng, bị kích ứng và nhiễm trùng, dẫn đến ngứa và hình thành vảy (mài ghẻ).
Ghẻ lở Demodex cục bộ phổ biến hơn ở chó con. Trong khoảng 90% trường hợp, ghẻ Demodex cục bộ tự khỏi trong một hay hai tháng. Tuy nhiên, với một số ít trường hợp, bệnh chuyển biến nặng hơn thành ghẻ Demodex diện rộng.
Mặc dù bản thân chó không có ký sinh trùng ghẻ Demodex do di truyền, nhưng những con chó bị ghẻ lở Demodex diện rộng thường thừa hưởng tính dễ mắc bệnh từ chó bố/mẹ.
6. Tiến hành điều trị ban đầu và phòng ngừa
Hãy đưa cún của bạn đến gặp bác sĩ để được chữa trị kịp thời
Mang chó đi khám. Nếu bạn nghĩ chú chó của mình đã mắc loại bệnh ghẻ nào đó, hãy trao đổi với bác sỹ thú y. Chỉ có bác sỹ thú y đã qua huấn luyện và dày dặn kinh nghiệm mới có khả năng tiến hành những phép chẩn đoán thích hợp để xác định loại bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dựa vào những chẩn đoán, bác sỹ sẽ kê toa thuốc phù hợp. Bởi vì bệnh ghẻ lở hầu như dễ điều trị nhất khi chưa chuyển biến xấu, bạn cần đưa chó đi khám càng sớm càng tốt nhằm đảm bảo thú cưng trở lại bình thường sớm nhất có thể.
Những trường hợp mắc bệnh ghẻ Sarcoptic đòi hỏi sự thăm khám khẩn cấp hơn so với bệnh ghẻ Demodex. Cơn ngứa dữ dội do cái ghẻ có thể khiến chó cưng vô cùng khốn khổ (và quan trọng hơn là bệnh nhanh chuyển biến sang những vấn đề về sức khỏe khác), việc chẩn đoán và điều trị sớm là điều cấp thiết.
Những trường hợp ghẻ Demodex cục bộ rất nhẹ là ngoại lệ với quy luật chung này. Bởi vì bệnh thường tự khỏi nên việc đi khám không phải lúc nào cũng cần thiết, mặc dù có thể bạn muốn trao đổi với bác sĩ để an tâm hơn và để loại trừ những bệnh khác.
Làm vệ sinh hoặc thay thế tấm lót ổ, vòng cổ chó,… Khi chó bị ghẻ (đặc biệt là ghẻ do Sarcoptes, rất dễ lây), bất kỳ vật thể nào tiếp xúc với lông hoặc da chó gần thời gian đó đều phải được giặt sạch hoặc thay mới ngay (bao gồm tấm lót ổ, vòng cổ, dây xích, áo, nhà cho chó và bàn chải hay vật dụng chăm sóc khác). Việc làm vệ sinh là đặc biệt cấp thiết nếu bạn có thú cưng khác chưa bị lây ghẻ.
Đối với vật dụng bằng vải, bạn cần giặt sạch bằng thuốc tẩy hoặc hàn the và sấy khô ở nhiệt độ cao nhất có thể. Đối với vật dụng hay bề mặt cứng, bạn nên dùng chất khử trùng bệnh viện để làm sạch. Thực hiện đều đặn mỗi ngày cho đến khi bệnh ghẻ khỏi hoàn toàn.
Không gây giống chó đang bị ghẻ Demodex. Như đã lưu ý bên trên, chó mắc bệnh ghẻ Demodex nặng đôi khi bị suy yếu hệ thống miễn dịch do di truyền từ chó bố/mẹ. Chính vì điều này, người nuôi đang tiến hành quá trình điều trị bệnh ghẻ lở Demodex lâu dài và gian nan cho chó thường được khuyến cáo không nên gây giống chó của mình. Đối với những con chó chỉ bị ghẻ Demodex cục bộ nhẹ, việc gây giống đôi khi có thể chấp nhận được, đặc biệt là nếu bệnh ghẻ xảy ra khi chó còn nhỏ và đã tự khỏi.
Tuy nhiên, lưu ý rằng một số bác sỹ thú y vẫn sẽ khuyến cáo không nên gây giống cho chó đang mắc bất kỳ loại ghẻ Demodex nào. Nếu không chắc liệu có nên gây giống cho chó hay không, bạn nên trao đổi với bác sĩ thú y biết rõ bạn và chú chó để xin lời khuyên. Thường thì vị bác sĩ sẽ có thể đề nghị phương án đáp ứng được nhu cầu của bạn cũng như sức khoẻ cho chó con trong tương lai.
Tách những vật nuôi khác ra khỏi chú chó đang bị ghẻ Sarcoptic. việc cách ly là rất cần thiết vì cái ghẻ có khả năng lây lan rất cao, điều này đảm bảo cho những vật nuôi khác không mắc bệnh. Nếu chú chó mắc bệnh ghẻ Sarcoptic, bạn cần tách riêng nó ngay. Đừng để chó ngủ, ăn hay chơi gần các con vật khác. Nếu bạn cho rằng con chó hàng xóm bị nhiễm cái ghẻ thì không nên cho chó của mình đến gần. Sau khi khỏi ghẻ hoàn toàn, chú chó có thể hòa nhập với những vật nuôi khác như bình thường.