American Akita, hay còn gọi là Akita Mỹ là giống chó rất được ưa chuộng trên toàn thế giới. Với lịch sử lâu đời, American Akita cùng với Akita Inu (hay còn gọi là Japanese Akita- Akita Nhật) và Shiba Inu (hay được gọi là Shiba) cũng là giống chó nổi tiếng có xuất xứ từ Nhật Bản. Bài viết về bản tiêu chuẩn của Akita Mỹ này được biên soạn dựa trên sự kết hợp 2 bản tiêu chuẩn của Hiệp hội Chó giống Hoa Kỳ (AKC) và Liên đoàn Chó giống Thế giới (FCI).
NGÀY PHÁT HÀNH : 29 – 01 – 2015 (FCI)
12 – 12 – 1972 (AKC)
NƠI PHÁT TRIỂN : Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
MỤC ĐÍCH : Chó nuôi để bầu bạn.
+ Nhóm Working Group – Nhóm chó lao động. (AKC)
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN : Là 1 trong 7 giống chó bản địa được công nhận và bảo tồn bởi Hiệp hội Chó bản địa Nhật Bản – Nihon Hozonkai. Thuở ban đầu, Akita (tên gọi khác là Akita Matagis ) được nhân giống với mục tiêu trở thành chó săn gấu và lợn lòi tại các vùng núi cao phía Bắc Nhật Bản từ những năm 1603 đến 1931. Trong suốt hơn 300 năm, Akita Matagi đã được nhân giống chéo với Tosa Inu và Mastiff để tạo nên một giống chó thiện chiến hơn, to lớn hơn và hùng dũng hơn.
Chú Akita đầu tiên được mang đến Mỹ năm 1937 nhờ công của bà Hellen Keller. Giống chó này trở nên nổi tiếng trong suốt Thế chiến thứ hai (1939 – 1945). Một số người đã thử lai tạo Akita Matagis với German Shepherd Dog. Kết quả là khi Thế chiến kết thúc, giống chó Akita đã phân ra 3 dòng chính : Matagi Akita, Fighting Akita và Shepherd Akita. Trong số đó, những chú Akita mang trong mình dòng máu của giống chó lớn tai cụp Mastiff và GSD đã được những quân nhân Mỹ đem về Hoa Kỳ.
Nhờ vẻ ngoài vương giả, oai vệ, trí thông minh và tính cách đầy cuốn hút, những chú Akita này đã nhanh chóng được ưa chuộng và nhân giống rộng rãi khắp nước Mỹ. Tháng 10 năm 1972, Hiệp hội Chó giống Hoa Kỳ (AKC) đã công nhận Akita là 1 giống chó chính thức có bản tiêu chuẩn đầy đủ, tuy nhiên, AKC và JKC ( Hiệp hội Chó giống Nhật Bản ) vẫn còn rất nhiều tranh cãi về giống chó này. Mặc dù vậy, Akita ở Mỹ đã phát triển với những đặc điểm hình thái tương đối khác biệt với Akita tại Nhật Bản, cho thấy sự thay đổi rõ nét của việc lai tạo Matagi Akita với các giống chó khác. Nó trở thành 1 giống chó đặc biệt của Mỹ, và được công nhận chính thức năm 1955 cho đến tận ngày nay.
MÔ TẢ SƠ BỘ : Là giống chó có thân hình to lớn, khỏe mạnh với cơ bắp rắn chắc, khung xương to nặng, oai vệ và hùng dũng. Đầu rộng nhưng cân đối, mõm hộp, hàm khỏe, mắt nhỏ, đôi tai to đứng thẳng hợp nhất với gáy thành một đường thẳng hướng về phía trước. Đuôi xù bông, to, cuộn chặt.
Một chú American Akita đực trưởng thành
– Tỉ lệ chiều cao so với chiều dài cơ thể là rất quan trọng. Ở chó đực, tỷ lệ hoàn hảo là 9/10 và ở chó cái là 9/11.
– Ngực phải có độ sâu, chiều sâu lý tưởng nhất là bằng 1/2 chiều cao chú chó tính từ chân đến bả vai.
– Tỉ lệ mõm so với hộp sọ là 2/3.
TÍNH CÁCH ĐẶC TRƯNG : Thân thiện, ngoan ngoãn, luôn cảnh giác, biết tiếp thu, rất can đảm và khôn khéo. Dễ dàng hòa nhập với chó khác và con người.
ĐẦU : To lớn nhưng cân đối với cơ thể. Khi ở trạng thái nghỉ, không xuất hiện các nếp nhăn ở đầu. Hộp sọ phẳng, khoảng cách giữa 2 tai rộng. Hàm vuông, mạnh mẽ, cằm hơi chảy chút ít. Khi nhìn từ trên xuống, hộp sọ tạo thành hình tam giác tù.
American Akita trưởng thành
MÕM : Rộng, hình hộp vuông, đầy đặn. Tỉ lệ mõm so với hộp sọ là 2/3.
ĐIỂM KẾT THÚC MÕM – SỐNG MŨI : Thẳng, rõ ràng, ngay ngắn, không bị cụt lủn. Trên trán có thể xuất hiện vài nếp nhăn nhưng phải nhỏ và không sâu.
MŨI : To, màu đen. Màu hồng được chấp nhận ở những chú Akita lông trắng.
TAI : Là 1 đặc trưng của giống. Tai dựng thẳng đầy mãnh lực, nhưng nhỏ so với toàn bộ hộp sọ. Khi gập tai về phía trước để đo độ dài, độ dài hoàn hảo của tai là khi đỉnh tai chạm vào vành trên của mắt. Tai hình tam giác hơi tròn ở đỉnh, vành tai mở rộng ở đỉnh đầu nhưng không quá thấp, hơi nằm phía trên mắt một chút.
American Akita 2,5 tháng tuổi
MẮT : Màu tối, thường là đen/nâu đen/hổ phách đậm. Mắt nhỏ, sâu, viền mắt hình tam giác, mí mắt chặt kín, mí màu đen.
MIỆNG : Môi màu đen, không bị chảy xệ. Lưỡi màu hồng.
RĂNG : Mạnh mẽ với vết cắn dạng cắt kéo, tuy nhiên có chấp nhận vết cắn dạng ngang bằng.
CỔ : Dày, cơ bắp, tương đối ngắn, mở rộng dần về phía bả vai. Có bờm dựng lên tương đối dễ nhận biết.
THÂN MÌNH : Dài hơn là cao, ngực rộng, sâu bằng 1/2 chiều cao chó. Dẻ sườn nở nang, có độ đàn hồi tốt. Lưng chắc nịch, vững chãi, có thể xuất hiện nếp gấp vừa phải. Da mềm, có độ đàn hồi tốt nhưng không chảy xệ.
ĐUÔI : To và dày dặn, ở vị trí cao và cong lên trên lưng hoặc cuộn chặt bên sườn. Có thể cuộn chặt từ 3/4 đến 2 vòng. Đỉnh đuôi luôn luôn ở bên dưới hoặc ngang bằng lưng. Ở đuôi cuộn 3/4 vòng, đỉnh đuôi luôn nằm ngang so với sườn. Lông đuôi dày, thô, sợi to thẳng, không có lông tơ mềm xuất hiện. Gốc đuôi có lực, to lớn. Xương đuôi ở trạng thái thư giãn có dạng hơi cong như lưỡi câu.
Đuôi cuộn 2 vòng ở một chú American Akita trắn g
MẶT TRƯỚC CƠ THỂ : Bả vai mạnh mẽ, có độ xuôi vừa phải. 2 chân trước to, xương nặng, thẳng đứng khi nhìn từ phía trước. Góc giữa 2 cổ chân là 15 độ hướng về phía trước.
Một chú American Akita trưởng thành nhìn từ phía trước
Một chú American Akita 4 tháng tuổi nhìn từ phía trước
PHẦN THÂN SAU : Rộng, bằng phẳng, cơ bắp phát triển rất mạnh. Có tỉ lệ tương đương thân trước về kích cỡ. Khuỷu chân sau cong vừa phải khi ở trạng thái thoải mái, không cong vẹo vào trong hay ra ngoài.
MÓNG HUYỀN : Chân trước thường không có, chân sau có, móng bình thường.
BÀN CHÂN : Có dạng như chân mèo : ngón tròn, to đều, có đệm thịt rất dày dặn. Chân rất thẳng, bàn chân hướng về phía trước.
BỘ LÔNG : Dạng lông kép 2 lớp. Lớp bên trong dày đặc, mềm, phủ kín cơ thể, ngắn hơn lớp lông ngoài. Lớp lông ngoài sợi hơi thô, thẳng, một số chỗ ngắn ép sát thân. Lông ở đầu, tai và chân ngắn. Chiều dài lông ở u vai và mông xấp xỉ 2 inches ~5cm, là 2 nơi có lông dài nhất trên cơ thể sau đuôi. Đuôi là nơi có lông dày nhất, nhiều nhất và xù nhất.
MÀU SẮC : Rất đa dạng, bất kỳ màu nào đều được chấp nhận kể cả màu trắng tuyền, màu vện hay màu đa sắc. Màu sắc phải rõ ràng, có ánh kim, các mảng màu phân bố cân đối. Có thể có hoặc không “mặt nạ” đen hoặc vết bớt trắng trên trán. Akita trắng không được có “mặt nạ”. Các mà đa sắc phải có phần lưng trắng, màu trắng đôi khi có thể bao phủ nhiều hơn 1/3 cơ thể. Lớp lông trong có thể khác màu lớp lông ngoài.
Mặt nạ đen ở American Akita
CHUYỂN ĐỘNG : Nhanh nhẹn, linh hoạt và hùng dũng với sải chân thẳng, vừa phải nhưng dứt khoát. Chân sau hợp với chân trước 1 đường thẳng trong lúc chuyển động.
Dáng chạy của American Akita trong dogshow
– CHIỀU CAO : Chó đực : 26 – 28 inches (66 – 71 cm)
Chó cái : 24 – 26 inches (61 – 66 cm)
– CÂN NẶNG : Chó đực : 75 – 120 pounds (34 – 54 kg)
Chó cái : 75 – 110 pounds (34 – 50 kg)
– Chó đực quá yểu điệu, chó cái quá thô bạo.
– Hàm chìa hoặc hàm vẩu.
– Đuôi cong hình lưỡi liềm, quá nâng hoặc không cuộn lại.
– Biểu hiện của lông mềm, tơ, dài hơn tiêu chuẩn.
Lỗi lông dài ở American Akita
– Hộp sọ quá hẹp, mõm quá nhọn, dài.
Lỗi răng ở Akita
– Mắt màu nhạt, màu sáng.
– Khuỷu chân cong vẹo, lệch lạc.
– Nhút nhát hoặc hung hăng.
– Cơ bắp lỏng lẻo, nhẹ cân.
– Xương nhẹ, cấu trúc xương kém, mắc các bệnh về loạn sản.
– Quá nhút nhát hoặc quá hung dữ.
– Bất cứ con chó nào có biểu hiện không bình thường về hành vi, cơ thể… sẽ bị loại bỏ ngay lập tức.
– Mũi màu da lợn, mũi lốm đốm, nhiều hơn 1 màu.
– Tai cụp, tai gãy, buông thõng.
– Chó đực có chiều cao dưới 25 inches ~63,5 cm; chó cái có chiều cao dưới 23 inches ~58,5cm.
– Chó đực phải có đầy đủ 2 tinh hoàn trong bìu.
– CHỈ NHỮNG CON CHÓ HOÀN TOÀN KHỎE MẠNH, THỎA MÃN ĐẦY ĐỦ ĐẶC TRƯNG CỦA BẢN TIÊU CHUẨN MỚI ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ NHÂN GIỐNG.
Trong quá trình viết bài nếu có sai sót xin vui lòng góp ý với chúng tôi qua địa chỉ fanpage của Cộng đồng những người yêu Akita và Shiba tại Việt Nam: https://www.facebook.com/AkitaInuVN .
Chúng tôi rất vui nếu bạn chia sẻ bài viết này tới cộng đồng, tuy nhiên vui lòng ghi rõ nguồn bài viết từ . Xin chân thành cảm ơn.
( Bài viết có sự dụng các nguồn hỉnh ảnh từ Internet và Facebook của các breeder – handler châu Âu )