Chú chó của bạn đang bước vào thời kì sinh đẻ và bạn đang muốn tìm hiểu kiến thức để có thể chăm sóc cho nó cùng với những chú chó con một cách tốt nhất. Bài viết sau đây của chúng tôi sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề này.
Bài viết này cung cấp đến bạn những kiến thức cần thiết trong việc chăm sóc cho mẹ và chó con mới sinh. Hãy cùng đến với bài viết ngay bây giờ nào.
Chăm sóc chó mẹ trong thời kì mang thai
Sau khi giao phối được một tháng, có thể sử dụng con chó cái vào việc tập luyện và các công việc thuộc về nghiệp vụ giống như thời gian trước khi giao phối.
Ở tháng đầu, thai của con chó cái chưa rõ, chỉ từ tháng thứ hai trở đi thì mới xuất hiện các đặc điểm như: trước hết là trọng lượng của con chó cái tăng lên rất nhanh, thân hình cũng to ra.
Thời gian mang thai của con chó cái kéo dài trung bình từ 62 – 63 ngày (cũng có thể trơng thời gian từ 58 – 65 ngày).
Từ tháng thứ hai trở đi, phải thay đổi cách nuôi dưỡng chó cái, cụ thể là phải giải phóng nó khỏi mọi công việc, nhưng lại phải cho nó đi dạo ít nhất 2 tiếng một ngày và chia làm 2 hoặc 3 lần, phải giữ cho nó tránh mọi sự chuyển động hoặc xoay mình mạnh mẽ.
Việc cho chó cái ăn đúng và đầy đủ có ý nghĩa rất lớn. Ở thời gian đầu mang thai, nên cho chó cái ăn 3 lần 1 ngày, ở nửa thứ hai của thời kỳ mang thai cho chó ăn 4 lần 1 ngày, mỗi suất ăn không quá nhiều và khoảng cách giữa các bữa ăn phải đều nhau.
Con chó cái đang có chửa phải thường xuyên được uống nước trong và mát, bởi vì nhu cầu về nước tăng lên một cách rõ rệt trong mối tương quan với sự tăng cường quá trình trao đổi chất và sự hình thành thai nhi.
Phải nuôi chó cái có chửa trong nhà khô ráo, sạch sẽ và sáng sủa.
Đối với con chó cái đang có thai làm nhiệm vụ chăn gia súc, chẳng hạn chăn cừu, thì cần phải làm cho nó cái lều hoặc hang để tránh nắng và tránh những lúc thời tiết xuấu.
Tốt nhất là phải làm cái chòi (lều) thật rộng rãi. Không được xích chó.
Chăm sóc chó mẹ trong thời kì đẻ con
Đến cuối tháng thứ hai, chó cái béo lên trong thấy. Sự tăng cân càng thể hiện rõ ở những ngày cuối cùng trước khi đẻ.
Từ nửa tháng thứ hai của thời kỳ mang thai, các tuyến sữa bắt đầu tăng lên về số lượng một cách rõ rệt.
Trước khi đẻ từ 2 – 3 ngày, nếu bóp núm vú của chó thì đã thấy sữa non chảy ra. Trước khi đẻ một ngày, chó kém ăn hẳn đi, thậm chí chẳng ăn gì cả, nhiệt độ cơ thể của nó cũng giảm xuống từ 1 độ rưỡi đến 2 độ.
Chó chuẩn bị đẻ có thể nhận biết qua hành động của nó, tức là nó vơ vét rơm lại thành ổ, nằm vào đó, sau đó nó thường đứng lên rồi nằm xuống, thở nặng nhọc và miệng rên rỉ thì bụng chuyển dạ.
Sau đó, cơn đau chuyển dạ trở nên thường xuyên hơn và chó đau đớn hơn thì chất nhầy từ cơ quan sinh dục thoát ra rất nhiều.
Khi cơn đau đẻ đạt đến mức căng thẳng nhất thì từ sinh dục con chó cái xuất hiện cái đầu của con chó con, Sau đó là cả cơ thể của chó con.
Con chó nằm trong túi ối, sau đó chó mẹ dùng răng cắn rách túi ra. Đôi khi túi có thể tự rách khi chó con đi qua các đường sinh sản. Chó con vừa mới sinh ra vẫn được nối với mẹ bởi cuống nhau.
Chó mẹ cắn đứt cuống nhau này và nuối cùng với túi ối rồi sau đó liếm lông của chó con. Tiếp đó chó mẹ lại bắt đầu chuyển dạ và đẻ ra con chó tiếp theo.
Thông thường khoảng cách giữa các lần chuyển dạ và đẻ là từ 20 phút đến 1 tiếng rưỡi hoặc 2 tiếng. Trong lúc chó đẻ, không cần thiết phải vỗ về nó, nhưng lại rất cần phải quan sát, theo dõi nó xem nó đẻ có đúng không.
Thời gian đẻ của chó kéo dài thường là từ 8 đến 10 tiếng. Điều này còn phụ thuộc vào cơ thể của chó mẹ, vào số lượng chó con và phụ thuộc vào các lần đẻ diễn ra như thế nào theo tính toán.
Thời gian của những lần đẻ đầu tiên thường rất dài. Thời gian đẻ con bị kéo dài thường lại rơi vào những con chó ít vận động hoặc bị nuôi dưỡng kém.
Trong lúc chó đẻ phải đặt cạnh nó 1 liễn nước sạch (hoặc cái để đựng nước nói chung).
Nếu như trong trường hợp chó mẹ đau bụng chuyển dạ lâu mà vẫn chưa đẻ được hoặc trong trường hợp sự sinh đẻ của chó diễn ra không đúng, thì cần nhanh chóng gọi bác sỹ thú y đến để giúp chó đẻ.
Khi chó đẻ xong cần cho nó nghỉ và không được quấy rầy nó trong khoảng 6 đến 8 tiếng, sau đó cho chó mẹ ăn cháo sữa loãng hoặc cháo lòng hầm nhừ. Chế độ ăn như vậy chỉ kéo dài trong 1 ngày đêm.
Những ngày sau, nếu chó mẹ khoẻ mạnh thì cho chó ăn 3 đến 4 lần một ngày với liều lượng lỏng lớn. Sau lần cho ăn thứ nhất cần thay đệm cho chó.
Trong thời gian từ 12 đến 18 ngày sau khi đẻ, từ các cơ quan sinh dục của chó mẹ thải ra các chất có lẫn máu, sau đó các chất này trở thành màu sáng, lúc đầu nhiều, sau ít dần đi. Đệm cho chó mẹ và chó con cần phải sạch sẽ và phải được thay hàng ngày.
Sau khi cai sữa cho chó con được 2 đến 3 tuần thì có thể sử dụng chó mẹ vào công việc nghiệp vụ.
Nuôi dưỡng chó con mới sinh
Việc nuôi dưỡng và giáo dục chó con phải được thực hiện theo một hệ thống cơ sở khoa học nghiêm khắc và phải hướng tới mục đích.
Nuôi dưỡng được 1 con chó nghiệp vụ tốt, tức là ở nó người ta phát triển được các đặc điểm như: sức chịu đựng dẻo dai của cơ thể, biết cảnh giác với người lạ, khứu giác và thính giác nhậy, hung dữ, theo đuổi đối tượng đến cùng; người ta rèn luyện cho nó có các kỹ xảo vâng lời nói chung.
Tất cả những đặc điểm này có ý nghĩa quan trọng trong việc tập luyện chó sau này.
Để đảm bảo cho việc nuôi dưỡng chó con có chất lượng tốt, phải tiến hành một loạt các biện pháp sau: đảm bảo tốt chế độ sinh hoạt (dạo chơi, nghỉ ngơi, vui chơi …)
Đảm bảo việc cho ăn đủ chất đủ lượng, bảo đảm việc sử dụng các hiện tượng thiên nhiên sẵn có một cách thích hợp và có hệ thống như: không khí, nước, ánh sáng, đảm bảo việc tập luyện có giáo dục đối với chó con.
Tuy nhiên, điều đó còn phụ thuộc vào tuổi của chó con và những đặc điểm riêng biệt của nó, trên cơ sở của thời gian biểu ngày đã được vạch ra từ trước và trên cơ sở của một hệ thống khoa học cơ bản trong việc luyện tập giáo dục hàng ngày.
Cần nhớ rằng, việc nuôi dưỡng chó con được bắt đầu ngay từ khi chó con ra khỏi bụng mẹ.
Sức khoẻ và sự phát triển bình thường trong cơ thể chó con sẽ phụ thuộc vào việc cho ăn đúng, vào việc chăm sóc và nuôi dưỡng chó mẹ khi đang có chửa.
Chó con ra đời, thân thể toàn vẹ và bị bao phủ bởi lớp lông ngắn, thích nghi rất ít với điều kiện sống mới.
Điều này đòi hỏi các chuyên gia phục vụ chó và những người thích nuôi chó phải giành sự quan tâm để đảm bảo cuộc sống của chó con.
Chó con sinh ra có 2 khe mắt mở (mí mắt), không có răng, lỗ hở của khe tai đóng lại và chúng chuyển động rất khó khăn (bò khó khăn).
Hoạt động của chó con lúc này chủ yếu chỉ là hoạt động ăn theo bản năng và nhờ vào sự hoạt động theo bản năng đó mà chó con tìm được vú mẹ và mút sữa.
Trong việc mút sữa của chó con chỉ có chó mẹ giúp đỡ được chúng mà thôi, đó cũng chính là phản xạ của chó mẹ. Nếu chó mẹ ít phát triển bản năng làm mẹ thì đòi hỏi con người phải chăm sóc chó con hết sức cẩn thận.
Trước tiên, người có nhiệm vụ chăm sóc chó phải đặt chó con trước núm vú của chó mẹ và theo dõi hành vi ăn của nó.
Sau khi chó con ra đời được 1 ngày, cần xem chúng phát triển có bình thường hay không, đồng thời phải kiểm tra sự có mặt của các ngón chân bên (thừa).
Thường thì đối với 1 con chó cái chỉ đẻ không quá 4 đến 6 con, có cân nhắc đến khả năng cho sữa và tình trạng sức khoẻ của chó mẹ.
Ở ngày thứ 3 và thứ 4 sau khi ra đời, đối với những con chó con thuộc giống béc giê ở Đông Âu, người ta cắt đi những ngón chân bàn ở 2 chân sau.
Ở tuổi này việc giải phẫu như thế diễn ra nhẹ nhàng và vết thương mau lành. Ở ngày thứ 8 và thứ 10 sau khi ra đời, phải cắt đi phần móng chân nhọn của 2 chân trước để chó con sẽ không làm rách vú và núm vú của chó mẹ.
Đến ngày thứ 20 lại phải cắt móng chân cho chó con lần thứ hai.
Xuất phát từ các yêu cầu về chuẩn mực giống đối với những con chó béc giê con vùng Trung Á và vùng cápca và những con chó của giống chó nghiệp vụ lấy từ chó săn, người ta đem cắt đuôi và tai của chúng đi.
Việc này thường được tiến hành vào cuối tuần thứ nhất kể từ khi chó con ra đời, riêng đối với chó nghiệp vụ lấy từ giống chó săn, người ta cắt tai của chúng vào lúc chúng được 3 – 4 tháng tuổi.
Tạm thời chó con được nuôi bằng sữa mẹ. Chó mẹ rất chăm chỉ săn sóc đến mặt vệ sinh sạch sẽ cho các con, nó liếm và thu dọn tất cả phân và nước tiểu của chó con.
Chăm sóc chó cái đang nuôi con là phải cho ăn đúng, giữ vệ sinh cho nó và cho nó luôn được dạo mát. Phải nuôi chó mẹ và đàn chó con ở nơi sạch sẽ, khô ráo và sáng sủa.
Phải thay đệm (ổ) cho chúng hàng ngày. Nhà ở của chúng và các dụng cụ chăm sóc chúng phải thường xuyên được sát trùng, ít nhất là mỗi tháng 1 lần.
Khi chó mẹ đã hồi phục sức khoẻ sau khi sinh đẻ thì phải tắm cho nó hàng ngày, trong trường hợp đầu vú và vú bị bẩn thì phải tẩm bằng dung dịch thuốc tím (KMn04) ấm pha loãng hoặc bằng dung dịch a xít boric, khăn tắm phải được giặt sạch sẽ và phơi khô.
Hàng ngày, cần phải cho chó mẹ đi dạo từ 2 – 3 lần. Ở những ngày đầu chỉ cho chó mẹ đi dạo mỗi lần độ 5 – 10 phút, bởi vì nó sẽ rất nhớ con (ham con).
Ở những lần đi dạo tiếp theo thì tăng thời gian lên đến 30 – 50 phút. Khi chó con vừa mới bắt đầu đi được thì cho chúng đi dạo cùng với chó mẹ.
Khi chăn nuôi và chăm sóc chó con, việc cho chúng ăn có một ý nghĩa rất to lớn. Các tiêu chuẩn và các nguyên tắc cho ăn đối với chó mẹ và chó con đã được trình bày ở chương 3 của cuốn sách này.
Các đặc điểm về sự lớn bình thường và về sự phát triển của chó con được thể hiện như sau: từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 8 ở chó con khe tai mới mở ra, thính giác bắt đầu phát triển.
Từ ngày thứ 14 – 16 sau khi ra đời, thính giác của chó con trở lên bình thường.
Từ 10 – 15 ngày sau khi ra đời, các khe mắt bắt đầu mở ra; từ 20 – 25 ngày sau khi đẻ chó con bắt đầu mọc răng sữa (trong khoảng 8 – 10 ngày) thì mọc xong răng của răng nanh, khi chó con đã được 2 tháng thì mọc xong răng hàm sữa.
Nếu răng mọc chậm thì chứng tỏ sự lớn và sự phát triển của chó con là kém. Cùng với bằng chứng khách quan nêu trên, về tình trạng sức khoẻ chung của chó con và sự lớn của chúng, có thể được đánh giá bằng cân nặng.
Trong 10 ngày đầu kể từ khi ra đời, chó con cần được cân hàng ngày, sau đó khi chó được gần 1 tháng tuổi thì cứ cách 1 ngày cân 1 lần, tiếp theo là cách 5 ngày thì cân 1 lần.
Kết quả sau mỗi lần cân phải được ghi ché p lại. Căn cứ vào bản ghi chép này, ta có thể đánh giá được sự trưởng thành của mỗi con chó con.
Đúng như quy tắc, sau khi ra đời được 8 ngày (đến ngày thứ 9) thể trọng của chó con tăng lên gấp đôi là đúng tiêu chuẩn; đến ngày thứ 18 thì thể trọng của chó con tăng lên gấp 3,5 – 4 lần; đến ngày thứ 25 tăng gấp 5 – 6 lần; đến ngày thứ 30 thì tăng gấp 6 – 7 lần và đến ngày thứ 45 thì tăng gấp 10 -11 lần.
Được 1 tháng tuổi, chó béc giê vùng Đông Âu cân nặng trung bình là 4kg, nhưng nếu cho ăn đầy đủ hoặc cho ăn sam sớm thì một số chó con có thể cân nặng 5kg.
Những con chó béc giê con cùng cápca đến ngày thứ 30 sau khi ra đời, số cân trung bình đạt đết 4,5kg; chó con của giống chó Erdẹerera (giống chó săn chuyên sống trong hang) nặng 3kg; chó con của giống chó Doperman-puntrera (là loại chó nghiệp vụ lấy từ một giống chó săn) nặng 3,2kg; chó con của giống chó Bu-lơ-đo (chó Đức, một giống chó rất khoẻ, lông ngắn, mõm không nhọn) nặng 3,5kg.
Tứ chi của chó con tăng rất nhanh về chiều dài khi chúng được 4 tuần tuổi, còn tai thì bắt đầu dỏng lên ở tuần tuổi thứ 7 (đối với chó béc giê con vùng Đông Âu).
Sự lớn và sự phát triển của chó có thể chia nhỏ ra làm một vài giai đoạn, ở mỗi giai đoạn có tốc độ lớn khác nhau và có nhiều đặc điểm khác nhau.
Đối với chó con còn bú mẹ, theo số liệu của nhiều tác giả, thì tốc độ lớn nhanh.
Trong thời gian từ 2 – 6 tháng, độ dài của tứ chi chó con tăng lên từ 2,5 – 3 lần và thực tế cũng cho thấy ở thời kỳ này sự phát triển của các xương ống ở tứ chi chó con cũng kết thúc, đồng thời sự phát triển của lồng ngực ở mức độ lớn cũng diễn ra trước khi chó con được 6 tháng tuổi.
Độ dày của phần khối đốt ngón chân đến chiều cao vây (bướu vai) thể hiện độ dày của xương và cũng ổn định trong thời kỳ chó con được từ 4 – 6 tháng tuổi.
Như vậy là sức lớn mãnh liệt nhất của chó con chỉ diễn ra trước khi nó được 6 tháng tuổi.
Chiều cao vây từ khi chó được sinh ra cho đến lúc 4 tháng tăng từ 87,5 đến 108%, từ tháng thứ 4 đến tháng thứ 6 tăng từ 3,5 – 7%, từ 6 tháng đến 8 tháng tuổi tăng từ 7,1 – 8,3%.
Từ 6 tháng đến 10 – 12 tháng, sự lớn của chó – theo chỉ số chính – về cơ bản là dừng lại, mặc dù quá trình phát triển và trưởng thành về ngoại hình của chó vẫn tiếp tục kéo dài đến lúc chó được khoảng 2 hoặc 2 năm rưỡi.
Nắm được các quy luật cơ bản về sự lớn của chó, cần thiết phải cho chó ăn đúng, chế độ nuôi dưỡng chó con trước 6 tháng tuổi là sự quyết định đối với việc chăn nuôi chó, nhằm thu được đầy đủ các giá trị của chúng.
Chó càng non thì tốc độ lớn càng nhanh, do vậy việc cho chó con ăn đầy đủ về lượng và chất có một ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Nắm được tầm quan trọng của việc cho chó ăn và chế độ ăn đối với chó con, cần phải luôn luôn theo dõi sự phát triển đúng đắn và sự lớn của chó con, từ đó mà có biện pháp cải tiến việc cho ăn và chăm sóc chó con.
Chăm sóc chó con ở thời kỳ cai sữa
Việc cai sữa mẹ cho chó con được thực hiện khi chó con được từ 30 – 45 ngày tuổi. Lượng sữa của chó mẹ ở thời gian này trở lên ít đi.
Một số con chó mẹ còn trẻ mà ít sữa thì phải thôi cho con bú sớm hơn nữa. Việc cai sữa mẹ cho chó con phải được tiến hành dần dần trong vòng từ 5 – 6 ngày.
Hai ngày đầu, ta tách chó mẹ xa đàn con khoảng vài tiếng, tiếp theo ta tách chó mẹ xa đàn con nửa ngày và cuối cùng là cả ngày, chỉ cho chó mẹ sống với đàn con vào buổi tối.
Cho chó con ăn theo các giờ nhất định và cho chúng ăn loại thức ăn mà chúng phải làm quen trong thời gian này. Sau khi cai sữa cho chó con thì nuôi chúng thành các nhóm (theo lứa).
Việc nuôi dưỡng chó con sau khi chúng bị cai sữa là một việc đầy trách nhiệm, đòi hỏi người chỉ đạo hay những người yêu thích việc nuôi chó phải hết sức quan tâm chăm sóc và có tình yêu lớn lao đối với chó.
Chăm sóc và cho chó con ăn phải được thực hiện một cách nghiêm ngặt theo thời gian biểu hàng ngày và đã được vạch ra.
Trong mức độ lớn và phát triển của chó con, chế độ nuôi dưỡng chúng cần dần dần phải gần với chế độ nuôi dưỡng những con hcó đã lớn.
Vào những ngày thời tiết u ám, buổi tối cho chó ngủ trong nhà sạch sẽ và khô ráo, còn cả ngày thì vẫn nuôi chúng trong chuồng thú.
Đặc biệt của việc nuôi dưỡng chó con là phải nhận định và xem xét thật cụ thể các mùa trong năm và điều kiện khí hậu của địa phương.
Những con chó sau này sẽ làm nhiệm vụ chăm sóc gia súc thì người ta thường chăn nuôi chúng cùng với đàn cừu hoặc cùng với đàn gia súc.
Ở các trại chăn nuôi thuộc cơ quan nhà nước, hoặc đối với những người thích nuôi chó ở những trường hợp cá thể, nên thực hiện phương pháp chăn nuôi “lạnh” đối với chó non.
Bản chất của phương pháp này được thể hiện ở việc chăn nuôi chó thường xuyên trong không khí tươi mát (trong chuồng thú). Khi thời tiết xấu (mưa…) phải nuôi chó con trong nhà ở (buồng nhỏ).
Từ tháng tuổi thứ 3, người ta chia chó con ra thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có từ 2 đến 3 con và cũng ở mỗi nhóm đó nên chọn những con chó tương đương nhau về tình trạng thể lực.
Các nhóm này được phân vào các chuồng thú đặc biệt, riêng lẻ và rộng rãi. Từ tháng tuổi thứ 5 đến thứ 6, người ta nuôi chó con riêng ra từng con một và đối với mỗi con có những dụng cụ chăm sóc và nuôi dưỡng riêng.
Mỗi ngày dọn chuồng sạch sẽ cho chó con hai lần và mỗi tháng tắm cho chúng ít nhất là 2 lần. Hàng ngày cho chó con đi dạo vòng trong từ 3 đến 4 tiếng theo thời gian biểu của ngày, đây là điều bắt buộc.
Phải chú ý đặc biệt đến việc đảm bảo cho chó con ăn đầy đủ cả về chất và lượng.
Để phòng ngừa các bệnh thuộc về dạ dày và ruột, đồng thời để cơ thể chó con phát triển tốt nhất, nên cho chó con uống thuốc kháng sinh có lợi cho sức khỏe của chó con và uống vào thời gian chó con được từ 2 tuần đến 3 tháng tuổi theo sự chỉ dẫn của bác sĩ thú y.
Cần phải thường xuyên tẩy giun sán cho chó con. Thức ăn cho chó con phải tươi và phong phú về loại thức ăn. Nước uống dùng cho chó con phải là nước sạch.
Khi chó con được 3 tháng tuổi thì mỗi con chó phải có chậu ăn riêng khi ăn. Nếu cho chó con ăn không đủ chất (trong thành phần thức ăn thiếu phốt phát can xi (CaPO) và vitamin D) thì chó con sẽ bị còi xương.
Cần phải kiểm tra sự lớn và sự phát triển của chó con, tuân thủ đồ thị đo lường (việc cân nặng cho chó cũng vậy): từ tháng thứ nhất đến trước 2 tháng tuổi, cứ 5 ngày kiểm tra và cân nặng một lần; từ 2 tháng đến 6 tháng – 10 ngày kiểm tra và cân nặng 1 lần; sau đó cứ 1 tháng 1 lần kiểm tra và cân nặng.
Chỉ cần đo lường các phần cơ bản sau: chiều cao, độ dài ché o của thân mình, bề ngang của lồng ngực và độ dày của khối đốt ngón chân.