Bạn đang xem bài viết Đặc Điểm Và Triệu Chứng Của Bệnh Dại được cập nhật mới nhất tháng 12 năm 2023 trên website Dhrhm.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Đặc điểm của bệnh DạiBệnh Dại là bệnh của động vật, có thể là động vật hoang dại (thường là động vật ăn thịt: cáo, chó sói, chó rừng, dơi hút máu, dơi ăn côn trùng) hoặc động vật nuôi như chó, mèo, trâu, bò.
Virus dại xâm nhập vào cơ thể người từ động vật bị dại qua vết cắn, vết xước, vết liếm trên lớp da, niêm mạc bị tổn thương. Ở một số súc vật ăn thịt trong nước bọt của chúng có nhiều enzym hyaluronidaze là yếu tố có thể giúp cho virus dại lan toả nhanh hơn tới hệ thần kinh.
Là virus ái thần kinh. Dau khi xâm nhập nó tồn tại nhân lên tại vết thương từ vài giờ tới vài tuần. Sau đó nhanh chóng đi tới các đầu mút thần kinh cảm giác và vận động của hệ thần kinh ngoại biên. Cuối cùng chuyển tới cơ quan thần kinh trung ương.
Vì thế virus dại chỉ tiếp xúc thoáng qua với hệ miễn dịch mặc dù gần đây có công trình cho rằng sự âm hoá virus dại khỏi hệ thần kinh qua kháng thể trung gian là có thể xảy ra. Khi đã có mặt ở trong nơron của hệ thần kinh ngoại biên, virus được vận chuyển trong acxon bằng dòng phản hồi của tế bào sợi acxon với tốc độ 0.3 mm/giờ tới hệ thần kinh trung ương, nơi nó tiếp tục được nhân lên. Phần cuống não bị nhiễm trước tiên, sau đó tới vùng dưới đồi và cuối cùng đến phần vỏ não bị tổn thương.
Tuy nhiên vào giai đoạn nhiễm cuối thì toàn bộ hệ thần kinh trung ương cũng như một số mô ngoài như tuyến nước bọt cũng bị nhiễm virus, nhưng cơ chế nhân lên cũng bắt đầu vào thời điểm nào thì chưa rõ. Khi xâm nhập và nhân lên trong tế bào thần kinh, virus dại gây tổn thương não tủy ở các mức độ nặng nhẹ mà biểu hiện lâm sàng sẽ khác nhau.
Một số đặc điểm thường gặp của bệnhLúc đầu người bệnh có cảm giác đau đầu, bồn chồn, thổn thức, la hét, chán nản vô cớ, sợ hãi, sốt, khó chịu và những thay đổi cảm giác dị thường tại vết thương nơi bị súc vật cắn. Bệnh tiến triển đến liệt hoặc bị liệt. Các cơ nuốt của thực quản bị co thắt khi thử nước, nên người bệnh sợ nước, người bệnh mê sảng và co giật. Bệnh thường kéo dài từ 2 – 6 ngày rồi chết do liệt cơ hô hấp.
Chẩn đoán xác định bệnh bằng xét nghiệm kháng thể huỳnh quang đặc hiệu của tổ chức não hoặc phân lập virus trên chuột nhắt trắng, trên hệ thống tổ chức tế bào nuôi cấy.
Triệu chứng của bệnh DạiBệnh dại do virus thuộc họ Rhabdo viridae, giống Lyssavirus gây nên.
Thời kỳ này tương ứng với sự di chuyển và nhân lên của virus. Thời gian ủ bệnh dại dài hay ngắn tùy thuộc vào khoảng cách từ vị trí vết cắn đến thần kinh trung ương xa hay gần , vết cắn càng gần thần kinh trung ương thi thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Thời gian ủ bệnh trung bình là 30 – 90 ngày (80% trường hợp), có những trường hợp nhanh dưới 20 ngày (5 – 10% trường hợp) hoặc chậm hơn 3 tháng (7 -20% trường hợp). Thậm chí kéo dài hơn cả năm (1,8% trường hợp). Thời gian ủ bệnh ngắn nhất được tìm thấy khi vết cắn ở đầu, mặt, tay và đặc biệt là đối với trẻ em. Triệu chứng của bệnh dại thời gian này không rõ ràng hoặc gần như không tìm được
Từ 2 – 4 ngày trước khi phát bệnh, bệnh nhân thấy đau nhức nơi vết cắn, vết cắn bị sưng tấy. Những dấu hiệu này lan rộng dọc theo hệ thống thần kinh và hệ thống bạch huyết. Đồng thời người bệnh còn có các triêu chứng: bồn chồn, thổn thức, la hét, chán nản vô cớ.
Có 3 thể lâm sàng
Đây là thể thường gặp nhất. Triệu chứng của bệnh Dại thể co thắt gồm: co cứng, co thắt, co giật, run các cơ kể cả cơ mặt. Co thắt hô hấp và co thắt thanh quản khiến bệnh nhân khó thở là biểu hiện tổn thương hành tủy và là triệu chứng đặc trưng của bệnh. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là nhân lên cơn dại:
Sợ nước: bệnh nhân thường rất khát nhưng khi uống nước họ bị co thắt lồng ngực, bị run câm cập. Trạng thái này qua mau nhưng để lại ân tượng kéo dài cho bệnh nhân, vì vậy họ không muốn uống nước mặc dù rất khát. Từ đó dẫn đến chỉ cần nhìn thấy 1 ly nước hoặc nghe tiếng nước chảy cũng sợ.
Sợ ánh sáng: được mô tả tương tự như biểu hiện sợ nước.
Tính cách bệnh nhân không bình thường. Bệnh nhân bị phấn khích quá độ khi bị kích thích. Không phát hiện thấy dấu hiệu mất tri thức.
Những cơn co thắt đầu tiên còn xa nhau, càng ngày càng dày hơn và người bệnh thường tử vong sau 3 – 4 ngày do ngất hoặc ngạt trong một cơn co thắt sợ nước hoặc sau một cơn hôn mê.
Thể này hiếm hơn, kém điển hình hơn, không có dấu hiệu phấn khích quá độ. Bệnh xuất hiện rất nhanh sau giai đoạn co thắt, run. Liệt có thể tiên phát và bắt đầu ở 1 chi hoặc 2 chi dưới rồi lan lên trên (hội chứng Landry) hoặc xuống dưới. Người bệnh thường bị tử vong do ngạt nước hoặc ngất vào ngày thứ 4. Diễn tiến bệnh thường không quá 4 -10 ngày.
Thể liệt
Bệnh nhân bị kích thích quá độ, có những phản ứng dữ tợn, trở nên hung bạo.Vì vậy bệnh nhân thường có những hành vi không bình thường như chống lại y, bác sĩ và những người quanh mình. Thể trạng suy sụp nhanh, hôn mê, ngất và chết.
Thể cuồng
Phương thức và thời gian lây truyền bệnh DạiNước dãi mang virus bệnh Dại của động vật truyền vào người qua vết thương hở
Nước dãi mang virus của súc vật bị dại được truyền sang súc vật hoặc người cảm nhiễm qua vết cắn, có thể qua vết cào, vết rách, xước trên da hoặc rất hiếm có thể qua niêm mạc còn nguyên vẹn.
Lây truyền từ người sang người có thể xảy ra từ nước dãi của người bị bệnh có virus dại. Nhưng cần lưu ý rằng sau khi bị chó dại cắn, nếu người bị cắn chưa lên cơn dại (nghĩa là người đó đang ở thời kỳ ủ bệnh) thì không có khả năng làm lây nhiễm bệnh. Tuy nhiên việc lây truyền bệnh từ người sang người mới chỉ có tài liệu công bố và nguyên nhân của trường hợp này là do cấy ghép giác mạc lấy từ người bị chết vì dại mà không được chẩn đoán.
Thời gian lây truyền bệnh ở chó hay các súc vật khác là 3 – 5 ngày trước khi có triệu chứng biểu hiện bệnh và trong suốt thời gian súc vật bị dại.
Xử trí sau khi bị súc vật cắnNgười bị chó, mèo cắn, kể cả khi con vật đã được tiêm phòng dại, cần xử lý ngay vết cắn bằng xà phòng hoặc chất sát trùng. Sau đó đến phòng tiêm vác xin dại tại viện Pasteur hoặc các trung tâm y tế dự phòng quận/huyện để khám và nhận điều trị dự phòng bằng kháng huyết thanh hoặc vắc xin dại theo thường quy.
Chú ý theo dõi triệu chứng biểu hiện của súc vật cắn người từ 7 – 15 ngày. Mục đích để phát hiện những dấu hiệu nghi ngờ bệnh dại. Súc vật cắn người này không được giết chết. Nếu súc vật bị nhiễm virus dại trong thời gian cắn người thì những triệu chứng dại ở súc vật đó sẽ xuất hiện khoảng 5 -7 ngày sau khi cắn. Những biểu hiện ở súc vật như thay đổi tính tình, chó dễ bị kích động hoặc liệt và chết.
Tìm hiểu thêm về bệnh dại và cách phòng ngừa
Những Triệu Chứng Của Bệnh Dại
Hỏi Bác Sĩ – Dại là virus ái thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp lên não, một khi các triệu chứng xuất hiện gần như luôn gây tử vong nên phòng ngừa và tiêm chủng của các bệnh nhân tiếp xúc với động vật bị nghi ngờ mắc bệnh dại là rất quan trọng.
Chân tay run, rát họng có phải bị bệnh dại?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Thưa bác sĩ!
Cách đây khoảng 3 tháng em bị chó cắn ở gót chân làm chảy máu. Em chưa đi tiêm vắc-xin dại nhưng theo dõi con chó hiện tại vẫn sống khỏe bình thường. Mấy hôm qua em thấy cơ thể mệt mỏi, mất ngủ, nhiều khi co giật các cơ dưới da. Vết cắn thì không đau nhưng cảm giác vết cắn mát mát và chân tay hơi run. Em thì không sợ nước, chỉ hơi rát họng thôi. Biểu hiện như vậy có phải bệnh dại không?
Cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Kiên Cường
Chúc em mạnh khỏe!
Bệnh dại ở mèo biểu hiện thế nào?
Câu hỏi bởi: hằng nguyễn
Chào bác sĩ!
Mèo nhà em chưa được tiêm phòng dại, trước đây cũng không hề triệu chứng biểu hiện bệnh gì cả. Sáng nay nhà em nghe mèo giãy dụa và tiếng kêu không bình thường nên ra xem thì thấy mèo nhà cứ nằm một chỗ kêu suốt, cả ban chân của mèo không thể đứng lên được dù vẫn còn cử động. Nhà em đã đem ra bác sĩ thú y nhưng không biết biểu hiện bệnh gì cả, đem về nhà thì thấy mèo nhà cứ lên cơn co giật suốt. Mèo không thể đứng lên nhưng cứ giãy dụa và gồng cứng cả người, lăn lộn mặc dù đầu đập xuống gạch rất mạnh. Trong lúc ôm giữ mèo em đã bị nó cào chảy máu, lúc đầu nhà em cứ nghĩ mèo ăn trúng bã chó nên mới bị như vậy nhưng giờ em đang rất hoang mang không biết mèo nhà em có bị bệnh dại không nữa. Mèo nhà em không bị chảy nước dãi. Xin bác sĩ giải đáp giúp em, em nên làm gì bây giờ?
Cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Kiên Cường
Mèo cũng có thể bị dại tuy nhiên ít gặp hơn ở chó. Mèo triệu chứng dại cũng tương tự như chó; con vật có thể hung dữ, cắn xé đồ vật hoặc trốn vào góc tối, thay đổi thói quen và nếp sinh hoạt… Mèo bị dại cuối cùng dẫn đến liệt, nên mất khả năng vận động, hàm dưới trễ ra không ngậm được miệng, nước dãi chảy ra do mèo không còn nuốt được và sau đó con vật sẽ tử vong.
Triệu chứng không phù hợp với bệnh dại là không có mèo bị chảy nước dãi, có thể mèo chưa có triệu chứng liệt hàm và còn phản xạ nuốt, cần theo dõi thêm. Em đã đưa mèo đến bác sĩ thú ý thì cần nhờ bác sĩ theo dõi con vật đó. Với các biểu hiện em mô tả thì không loại trừ được con vật có nguy cơ bị dại, chúng tôi không thấy chuyên môn về lĩnh vực thú ý nên không thể khẳng định chắc chắn những lí do gây nên tình trạng bệnh của con vật.
Người ta khuyến cáo rằng với vết thương do vết cào của động vật nghi dại (chó, mèo) nên được tiêm phòng vắc-xin phòng dại vì chó/mèo có thể liếm chân và có thể có vi-rút dại tồn tại trong nước bọt và bám vào móng vuốt của động vật. Do tính chất nguy hiểm của bệnh dại, khuyên em đến cơ sở Y tế dự phòng để được giải đáp thêm và tiêm phòng vắc-xin phòng dại.
Chúc em và gia đình mạnh khỏe!
Đau nhói sau khi tiêm ngừa vì bị chó cắn có phải dấu hiệu bệnh dại không?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Chào bác sĩ.
Em bị răng chó làm xước ở bắp chân và đã tiêm ngừa ngay sau đó, trong khi tiêm đến mũi thứ hai em đổi tay tiêm (từ phải sang trái rồi tiêm lại ở tay phải cho đến mũi thứ năm), nay vết thương của em lâu lâu lại nhói lên, em hơi lo em muốn hỏi lại bác sĩ là biểu hiện đó có là bệnh dại không ạ? Con chó cắn em còn sống đến giờ.
Cám ơn bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn Kiên Cường
Nếu em đã hoàn thành tiêm phòng dại đủ 5 mũi, hiện tại con chó cắn em vẫn còn sống, có nghĩa là em bị chó cắn ít nhất cũng đã 28 ngày. Trường hợp này thì đau nhói vết cắn không phải là biểu hiện của bệnh dại. Em cũng không có nguy cơ lây nhiễm với bệnh dại nữa. Khuyên em yên tâm, không nên lo lắng.
Chúc em khỏe.
Đã tiêm phòng đủ vắc xin bệnh dại, cổ họng vẫn khó chịu , có đờm, có phải biểu hiện dại không?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Thưa bác sĩ.
Em bị chó cắn hôm 27/7 đến 25/8 thì em tiêm xong mũi cuối, nhưng bây giờ em cảm thấy khó chịu trong cổ họng và có đờm (cổ họng hơi rát). Bác sĩ cho em hỏi biểu hiện này có phải của bệnh dại hay không ạ?
Cảm ơn bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn Kiên Cường
Triệu chứng của em phần lớn là biểu hiện của viêm mũi họng. Triệu chứng đó không phải là biểu hiện của bệnh dại. Em đã đi tiêm phòng sớm sau khi bị chó cắn, em có thể yên tâm.
Chúc em mạnh khỏe.
Triệu Chứng Của Bệnh Dại Và Cách Xử Lý Khi Bị Chó Dại Cắn.
Bệnh dại lây truyền qua các vết cắn, vết liếm từ động vật mắc bệnh dại. Đây là một bệnh truyền nhiễm virus cấp tính của hệ thần kinh trung ương dẫn đến tử vong chắc chắn. Vậy những biểu hiện của bệnh dại và cách xử lý khi bị chó dại cắn như thế nào?
Những điều cần biết về bệnh dại
Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng tôi có cuộc trao đổi với bác sĩ Chu Hòa Sơn – Giảng viên bộ môn truyền nhiễm Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn.
Hỏi: Thưa bác sĩ, bệnh dại là bệnh như thế nào ạ!Trả lời: Bệnh dại là một trong những bệnh nhiễm được ghi nhận từ thời cổ xưa, mô tả từ cách đây hơn 3000 năm và là một bệnh truyền nhiễm đáng sợ. Bệnh lây truyền từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm virus dại.
Bệnh dại có 2 thể lâm sàng: Là thể điên cuồng và thể dại câm (bại liệt), trong đó thể điên cuồng là phổ biến nhất.Thời gian phát bệnh kéo dài từ 2- 6 ngày, đôi khi lâu hơn. Khi đã lên cơn dại, kể cả động vật và người đều dẫn đến tử vong.
Hỏi: Vậy bệnh dại lây truyền cụ thể qua những con đường nào ạ?Trả lời: Virus dại chủ yếu được lây truyền từ nước bọt của các loài động vật bị dại sang người qua vết cắn, vết cào trên cơ thể con người. Hoặc bị động vật dại liếm vào vết thương, những chỗ da bị trầy xước, niêm mạc miệng, mũi của người.
Thường gặp nhất là bệnh dại do chó cắn, mặc dù vậy bệnh vẫn lưu hành trong các loài động vật có vú: Mèo, trâu, bò, ngựa, dơi…
Một số trường hợp đặc biệt:
Những người giết mổ chuyên nghiệp có thể bị nhiễm bệnh khi giết động vật bị dại và xử lý phần não, các bộ phận bị nhiễm virus khác. Dù vậy, chưa có trường hợp nào lây bệnh trên người do ăn thịt đã nấu chín.
Việc lây truyền bệnh dại từ người sang người thông qua việc cấy ghép giác mạc hoặc các nội tạng khác là tương đối hiếm nhưng vẫn có thể xảy ra
Bệnh nhân mắc bệnh dại rất hiếm khi cắn người khác, tuy nhiên những người chăm sóc bênh nhân cũng nên thận trọng và cảnh giác khi chăm sóc bệnh nhân bị dại, đặc biệt tránh tiếp xúc với nước bọt của bệnh nhân bị dại.
Triệu chứng của bệnh dại là gì?
Hỏi: Thưa bác sĩ, các triệu chứng của bệnh là gì ạ?Theo Bác sĩ Chu Hòa Sơn – Giảng viên Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn cho biết: Bệnh nhân và động vật sau khi bị nhiễm virus dại sẽ có thời gian ủ bệnh kéo dài từ vài ngày đến vài tháng. Trong thời gian này hầu như không có biểu hiện gì. Giai đoạn phát bệnh ( lên cơn dại) kéo dài từ 2 – 6 ngày với những triệu chứng lâm sàng rầm rộ:
1. Ở người:Đau hoặc ngứa ở vết cắn
Sốt, mệt mỏi, đau đầu.
Sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng, sợ tiếng ồn, sợ chết.
Tức giận, bứt rứt, tăng động hoặc trầm cảm.
Bệnh nhân có thể gầm gừ, cào cấu, sủa.
Ở giai đoạn sau, chỉ thoáng nhìn thấy nước đã có thể gây co thắt ở cổ và họng. Bệnh nhân tử vong do co giật, co thắt cơ hô hấp trong cơn dại.
2. Ở chó dại:Các biểu hiện ở chó dại là những sự thay đổi trong hành vi thông thường của nó, chẳng hạn như:
Cắn khi không bị trêu chọc
Ăn những thứ khác thường như gậy, móng tay …
Chạy mà không có lý do rõ ràng
Thay đổi trong tiếng sủa: Sủa khàn và gầm gừ hoặc sủa không ra tiếng
Tiết nhiều nước bọt hoặc sùi bọt mép – nhưng không sợ nước.
Chết.
Hướng dẫn cách sơ cứu khi gặp người bị chó dại cắn
Hỏi: Vậy có thể điều trị khỏi bệnh dại hay không?Trả lời:
Bệnh dại do virus dại cổ điển gần như gây tử vong 100% trên người. Không có biện pháp điều trị đặc biệt nào một khi đã phát bệnh. Hầu như không thể làm được gì ngoài việc giữ cho bệnh nhân cảm thấy thoải mái, giảm đau đớn và lo lắng bồn chồn.
Giữ bệnh nhân trong phòng yên tĩnh, ánh sáng dịu và tránh các tác nhân kích thích như: Tiếng ồn lớn, không khí lạnh…
Uống thuốc an thần hoặc tiêm morphine vào tĩnh mạch nếu cần thiết sẽ giúp kiểm soát được các cơn co thắt cơ và hiện tượng dễ bị kích thích.
Truyền dịch tĩnh mạch nuôi dưỡng vì bệnh nhân thường không ăn được qua đường miệng.
Người chăm sóc bệnh nhân cần sử dụng thiết bị phòng hộ cá nhân để tránh xa vết cắn hoặc nước bọt nhiễm bệnh từ màng nhầy và vết thương.
Hỏi: Vậy thưa bác sĩ, khi bị chó dại cắn cần xử trí như thế nào ạ?Trả lời
Nếu một người bị động vật bị dại hoặc nghi ngờ bị dại cắn thì cần thực hiện như sau:
Vết thương cần được rửa kỹ với xà phòng và dưới vòi nước chảy liên tục trong thời gian khoảng 10-15 phút.
Sát khuẩn với cồn iod, không khâu, không băng kín, gây tê quanh vết cắn.
Nhốt và theo dõi con vật cắn
Tiêm vắc-xin dự phòng dại, huyết thanh kháng dại.
Bệnh Dại: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Phòng Ngừa
Một vụ việc đau lòng khác vừa xảy ra tại huyện Trần Văn Thời, Cà Mau, bé trai 5 tuổi tử vong sau khi bị chó cắn 1 tháng. Người nhà cháu bé cho biết, trước đó 1 tháng, cháu có đến nhà người thân chơi thì bị chó cào vào mặt. Tuy nhiên, gia đình không đưa cháu đi tiêm phòng dại mà chỉ sử dụng các biện pháp dân gian.
Chia sẻ về tình hình bệnh dại, chúng tôi Bùi Ngọc An Pha cho biết: “Số ca tử vong vì bệnh dại chiếm phần lớn trong tổng số ca tử vong vì bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam. Chết vì bệnh dại là cái chết ám ảnh và thương tâm nhất, người bệnh sẽ tỉnh táo chờ đợi cái chết trong đau đớn, vật vã cho đến phút cuối cùng, người chứng kiến cũng không thể tránh khỏi tổn thương tâm lý nặng nề. Đa số các trường hợp tử vong do dại thường thiếu hiểu biết về phòng chống bệnh, đặc biệt là không chủ động tiêm ngừa vắc xin ngay sau khi bị động vật nghi dại cắn”.
Bệnh dại là gì?Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), là một bệnh do virus gây ra, hầu như luôn gây tử vong sau khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng. Khoảng 99% trường hợp dại là do chó nhà lây truyền bệnh sang người.
Hiện tại không có cách điều trị hiệu quả cho bệnh dại sau khi các dấu hiệu lâm sàng xuất hiện. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng ngừa được bằng cách tiêm vắc xin phòng dại trước hoặc ngay sau khi bị phơi nhiễm.
Bệnh dại là nguyên nhân gây khoảng hơn 70 ca tử vong ở Việt Nam mỗi năm, hầu hết các trường hợp bệnh dại ở Việt Nam do chó dại cắn.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh dại phổ biến trên toàn thế giới. Hàng năm căn bệnh này gây ra cái chết cho 60.000 – 70.000 người và hàng triệu loài động vật. Dại là căn bệnh vô cùng nguy hiểm khi phát bệnh, 100% cả người bị cắn và vật cắn đều tử vong. Tuy nhiên nhiều người vẫn còn lơ là, chưa hiểu rõ về bệnh dại nên rất chủ quan hoặc điều trị sai cách gây nguy hiểm đến mạng.
Nguyên nhân gây ra bệnh dại là do một loại vi khuẩn có tên là Rhabdovirus có trong nước bọt của những động vật bị bệnh dại . Động vật nhiễm bệnh sẽ lây nhiễm bệnh dại cho động vật khác hoặc con người thông qua vết cắn. Trong một vài trường hợp, bệnh dại có thể được lây nhiễm thông qua sự tiếp xúc nước bọt với vết thương hở, niêm mạc như niêm mạc mắt, mũi. Chẳng hạn như động vật bị nhiễm bệnh dại nhưng vẫn còn trong giai đoạn ủ bệnh liếm lên vết thương trên da bạn là bạn đã có thể bị nhiễm bệnh.
Có 2 chủng virus dại:
Virus dại đường phố là virus dại tồn tại trên động vật bị bệnh
Virus dại cố định (cố định thời gian ủ bệnh trên thỏ)
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác có thể gây bệnh dại ở người nếu:
Bạn đi đến hoặc sinh sống ở những đất nước kém phát triển, nơi bệnh dại phổ biến, bao gồm các quốc gia ở châu Phi và Đông Nam Á.
Những hoạt động tiếp xúc với động vật hoang dã mang mầm bệnh dại như thám hiểm hang động nơi có nhiều loài dinh sinh sống, hoặc đi cắm trại nhưng lại không đề phòng việc chỗ ở có nhiều động vật hoang dã sinh sống hay không.
Làm việc trong môi trường có nhiều vi khuẩn dại như nhân viên phòng thí nghiệm, bác sĩ thú ý, huấn luyện động vật hoang dã.
Triệu chứng của bệnh dạiBệnh dại khi phát sẽ có 2 thể chính bao gồm thể viêm não và thể liệt:
Thể viêm não: Triệu chứng đầu tiên là sốt, nhức đầu hoặc kiệt sức, kèm theo chán ăn, mất ngủ, bồn chồn, đồng thời xuất hiện triệu chứng sợ nước, sợ gió. Ở giai đoạn tiến triển, bệnh nhân tăng tiết nước bọt nên không thể nhai, nuốt và thường xuyên khạc nhổ. Sau đó, đồng tử bệnh nhân sẽ bị giãn nên mắt nhìn sáng long sòng sọc, co thắt hầu họng, xuất tinh tự nhiên, cường dương và sẽ tử vong nhanh chóng
Thể liệt: Xuất hiện triệu chứng liệt từ tay, chân đến các cơ, rối loạn tiểu tiện, đại tiện. Ngay khi liệt lan đến cơ hô hấp thì bệnh nhân sẽ tử vong.
Trong một số trường hợp, người bị chó cắn vì quá lo sợ nên đã ám ảnh mình bị dại và sinh ra nhiều biểu hiện, hành động và âm thanh khác thường. Đó là những trường hợp được cho là giả dại. Trên thực tế, người bị dại sẽ hoàn toàn tỉnh táo cho đến lúc chết chứ không hề điên dại.
Bệnh dại lây truyền như thế nào?Bệnh dại lây từ nước bọt của động vật bị dại thông qua vết cắn, liếm. Ổ chứa virus dại trong thiên nhiên thông thường là động vật có máu nóng, đặc biệt là chó. Ngoài ra, virus dại cũng được phát hiện ở mèo, chồn, dơi và các động vật có vú khác.
Ngay khi vào cơ thể, virus dại xâm nhập vào các dây thần kinh ngoại biên, chạy dọc theo các dây thần kinh đến tủy sống và não bộ. Mỗi ngày, virus dại di chuyển được “đoạn đường” từ 12-24mm. Ngay khi virus đến não bộ, người bệnh mới thật sự có những dấu hiệu lâm sàng rõ ràng.
Thời gian ủ bệnh dại có thể dưới 1 tuần hoặc trên 1 năm, phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách từ vết thương đến hệ thần kinh trung ương… Vết thương càng ở gần hệ thần kinh trung ương như mặt, cổ, đầu, ngón tay, cơ quan sinh dục ngoài… thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Mặc dù hiếm gặp nhưng Y khoa đã ghi nhận trường hợp bệnh dại lây truyền trực tiếp từ người sang người. Các nguy cơ lây nhiễm từ người sang người chủ yếu thông qua vùng da bị tổn thương, qua niêm mạc, do sử dụng chung đồ ăn, vật dụng có nhiễm nước bọt của người mắc dại. Tuy nhiên, việc lây nhiễm dại từ người sang người không phổ biến, chủ yếu trong số đó thông qua các ca ghép tạng.
Bệnh dại có lây qua đường ăn uống không?Cho đến hiện nay chưa có bằng chứng khoa học nào bệnh dại xảy ra trên người do uống sữa hay do ăn thịt động vật đã nấu chín. Tuy nhiên, những người làm nghề giết mổ gia súc chuyên nghiệp có thể có nguy cơ bị nhiễm bệnh khi giết động vật bị dại và xử lý phần não hoặc các bộ phận khác bị nhiễm virus.
Có phải bị chó cắn là mắc bệnh dại?Người bị chó cắn nếu không tiêm phòng sẽ có thể phát bệnh dại. Không phải 100% người bị chó cắn đều bị dại. Nguy cơ nhiễm dại phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm con vật có bị dại hay không, lượng virus trong nước bọt của con vật nhiều hay ít, vết thương nông hay sâu, có vệ sinh sát khuẩn vị trí tổn thương kịp thời ngay sau khi bị chó cắn hay không… Tiêm phòng dại ngay sau bị chó cắn vẫn là biện pháp phòng tránh và bảo vệ hiệu quả nhất.
Khi bị chó cắn nên làm gì?ThS.BS Bùi Ngọc An Pha nhấn mạnh, khi bị chó cắn dù là chó lành hay chó dại cũng cần xử trí theo các bước sau:
Bước 1: Vệ sinh vết thương:
Cần tách rời quần áo ra khỏi vết cắn, trong trường hợp vết cắn ở chân thì nên dùng kéo cắt bỏ phần vải tại vị trí cắn. Điều này giúp hạn chế nước bọt của động vật bám nhiều hơn vào vết thương.
Rửa vết thương dưới vòi nước chảy mạnh trong vòng 15 phút, nước ấm càng tốt. Sau đó, rửa sạch vết thương với cồn 70%, cồn i-ốt hoặc Povidone-Iodine, tuyệt đối không cố gắng nặn máu. Không nên chà sát vết thương, tránh làm vết thương trầm trọng hơn.
Bước 2: Băng bó vết thương
Sau khi vệ sinh vết thương, người bệnh nên dùng gạc y tế hoặc vải sạch để băng bó vết thương để cầm máu đồng thời tránh trường hợp vi khuẩn xâm nhập. Tuy nhiên, không nên băng bó quá chặt khiến máu khó lưu thông.
Bước 3: Tiêm phòng.
Người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để tiêm vắc xin phòng dại ngay sau bị chó cắn. Lịch tiêm theo lộ trình và loại vắc xin phòng dại sẽ được các bác sĩ tư vấn phù hợp.
Bên cạnh đó, chúng tôi Bùi Ngọc An Pha cũng đặc biệt lưu ý, để đảm bảo xử lý đúng phương pháp khi bị chó cắn, người bệnh không nên làm những điều sau:
Không đắp, sát bất cứ loại lá nào lên vết thương.
Không chữa dại bằng thuốc Đông, thuốc Nam hoặc thuốc lá.
Không kiêng cữ tắm rửa vệ sinh cơ thể mỗi ngày.
Cách phòng ngừa bệnh dạiTrong điều kiện môi trường thuận lợi, virus gây bệnh dại có thể “ngủ đông” từ 3 đến 4 năm. Do đó, chúng ta cần phải chủ động ngăn ngừa từ trong trứng nước với những việc làm như sau:
Chủ động tuyên truyền giáo dục sức khỏe: Cung cấp những thông tin cần thiết và cách phòng chống bệnh dại. Đặc biệt là việc phát hiện súc vật bị bệnh dại, cách xử lý sau khi bị súc vật cắn hoặc tiếp xúc.
Báo cáo với cơ quan thú y nơi có động vật bị bệnh dại.
Thực hiện đăng ký, cấp giấy phép cho chủ nuôi chó, mèo; tiêm vắc xin dại có hiệu lực cho đàn chó, mèo đạt trên 85% trong quần thể súc vật nuôi.
Những người có nguy cơ bị nhiễm vi rút dại như nhân viên thú y, kiểm lâm, làm việc trong phòng thí nghiệm có vi rút dại… cần được gây miễn dịch bằng vắc xin dại tế bào có hiệu lực bảo vệ cao và tiêm nhắc lại theo chỉ định của y tế.
Tránh cho trẻ nhỏ chơi với động vật, nhất là chó, mèo đi lạc.
Dạy trẻ tránh xa các động vật hoang dã như mèo, dơi, gấu trúc, chồn hôi, khỉ, cáo…
Nhà có vật nuôi như chó, mèo cần chủ động tiêm chủng cho chúng, không cho chúng chạy rong bên ngoài vì rất dễ lây lan mầm bệnh.
Nên tiêm vắc xin phòng dại loại nào?Hiện nay tại Việt Nam đang có 2 loại vắc xin phòng dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Đây đều là những loại vắc xin được sản xuất theo công nghệ mới, cải thiện vượt bậc so với các loại vắc xin phòng dại thế hệ cũ. Vắc xin dại đều đã được kiểm định an toàn, khẳng định khả năng đáp ứng miễn dịch cao sau khi tiêm đủ liều.
Tất cả các loại vắc xin dại hiện tại đều an toàn, cho đến nay, thế giới vẫn chưa ghi nhận những biến cố bất lợi nghiêm trọng nào sau tiêm chủng vắc xin dại.
Phác đồ tiêm phòng dại trước khi phơi nhiễm (chưa bị cắn)
Tiêm ngừa cơ bản: Tiêm bắp 3 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 7 và 28.
Tiêm nhắc lại: Sau 1 năm, 5 năm tiêm lại một lần.
Tiêm ở bắp, phác đồ tiêm phòng dại khi đã xác định có phơi nhiễm (đã bị cắn)
Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 05 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28. Trong trường hợp phơi nhiễm độ III, cần phối hợp tiêm Immunoglobulin dại kết hợp.
Người đã tiêm dự phòng trong 5 năm gần đây: Tiêm 02 mũi vào ngày 0 và 3.
Người đã tiêm dự phòng không đều hay quá 5 năm: Tiêm 05 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28 và có thể tiêm thêm Immunoglobulin.
Tiêm trong da, phác đồ tiêm phòng dại, liều 0.1ml vacxin hoàn nguyên như sau
Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 4 mũi: tiêm ở vị trí hai bên chi khác nhau, mỗi bên liều lượng 0.1 ml, vào các ngày 0, 3, 7 và 28.
Người đã tiêm dự phòng: Tiêm 0.1ml vào các ngày 0 và 3.
Kỹ thuật tiêm trong da phải được thực hiện đúng, tránh tiêm dưới da.
Phải dùng bơm kim tiêm riêng để tránh lây nhiễm.
Video đề xuất: Vắc xin dại có ảnh hưởng đến sức khỏe không?
Tiêm vắc xin dại ở đâu tốt nhất?Thực tế cho thấy, vắc xin dại đã có thời gian rơi vào tình trạng khan hiếm khiến người bệnh khổ sở “chạy vạy” khắp nơi để có vắc xin cứu sống chính mình. Nhận thấy được sự nguy hiểm của bệnh dại cũng như tầm quan trọng của vắc xin, Trung tâm tiêm chủng VNVC luôn cố gắng nỗ lực cung cấp đầy đủ vắc xin, trong đó có vắc xin dại để phục vụ cho người dân, kể cả trong thời điểm khan hiếm.
Thanh Hằng
BÀI VIẾT LIÊN QUAN
Triệu Chứng Bệnh Dại Khi Bị Chó Cắn
Trước khi phát bệnh 2-4 ngày: Trước khi phát bệnh khoảng 2-4 ngày nạn nhân thường có biểu hiện như: đau đầu, bồn chồn, khó chịu, chán nản, sợ sệt vô cớ. Một số khác bị sốt, cảm, sưng đau tại vị trí bị cắn và lan dọc theo dây thần kịch của hệ bạch huyết.
Khi phát bệnh dại: Nạn nhân bị sốt cao lên đến 40,6 độ C, cơ thể mệt mỏi, khản tiếng, ho với ba mức độ nặng nhẹ khác như sau:
Thể co thắt: Thể này chiếm phần đa, nạn nhân sẽ có biểu hiện sợ nước, sợ ánh sáng và gió. Vì đây là những tác nhân chính gây ra cơn dại ( co cứng, co thắt, co giật và run) và khiến các cơn co giật ngày càng nặng hơn. Bên cạnh đó, các cơn co thắt hô hấp và co thắt thanh quản khiến bệnh nhân khó thở, dễ bị ngạt. Nạn nhân sẽ bị tăng kích thích thần kinh, dẫn bị mất ý thức, ngất xỉu và hôn mê có thể tử vong trong vòng từ 2-6 ngày.
Thể liệt: Ở dạng này người bệnh không bị kích thích quá độ thường chỉ bị co thắt và liệt.
Thể cuồng: Ở thể này nạn nhân bị tăng kích thích thần kinh dẫn đến thái độ hung dữ, thời gian phát bệnh dại và tử vong nhanh.
Cách phòng chống chó cắn và bệnh dại
Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với chó mèo, nhất là vào mùa nắng nóng
-Nhà có trẻ em nên hạn chế nuôi chó.
-Tuân thủ lịch tiêm phòng dại cho chó mèo đầy đủ.
-Khi nuôi chó cần dùng xích hoặc chuồng để nhốt lại, hạn chế cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với chó mèo nhất là vào mùa nắng nóng.
-Chó đi dạo hoặc ra đường cần đeo rọ mõm.
-Không dùng thuốc nam để điều trị khi bị chó cắn.
-Cần tiêm phòng đầy đủ cho trẻ khi bị chó dại cắn.
-Khi bé bị chó cắn, phải xử lý như theo các bước ở trên, tuyệt đối không vì tức giận quá mà đánh chết chó.
Bệnh Dại Ở Chó: Triệu Chứng, Nguyên Nhân Và Cách Chữa Trị
Trong thời tiết nắng nóng, không chỉ con người cảm thấy mệt mỏi và khó chịu mà ngay thú cưng của chúng ta cũng như thế. Đây là điều kiện để một loại virus phát triển cực kì mạnh và cực kì nguy hiểm không chỉ với thú cưng, đặc biệt là chó, mà còn với cả con người, đó là bệnh Dại ở chó.
Bệnh Dại là gì?Dại (Rabies) là một căn bệnh nguy hiểm do một loại virus thuộc chi Lyssavirut họ Rhabdoviridae được phát hiện ở các châu lục lớn như Châu Mỹ, Châu Âu, Châu Á, Châu Phi và một số vùng Trung Đông.
Chúng ảnh hưởng rất lớn lên hệ thần kinh của TẤT CẢ các loài động vật có vú đặc biệt là chó, mèo và cả con người. Tuy nhiên, theo thống kê thì tỉ lệ mèo mắc dại cũng như các loại động vật khác (không bao gồm con người) chỉ có 3%, còn lại là chó chiếm tỉ lệ mắc tới 97%. Vì vậy những tín đồ yêu chó cần cực kì cẩn thận với căn bệnh này
Biểu hiện của bệnh Dại– Cắn cả khi không bị trêu chọc, dễ bị kích động, đớp không khí
– Chán ăn, ăn những thứ khác thường
– Chạy lung tung, thường trốn vào góc, bụi cây
– Sủa khàn, tru như sói, gầm gừ
– Chảy dãi, sùi bọt mép
– Thay đổi thói quen
Dại ở chó được chia làm 2 chính và 1 thể phụ:
Thể dại cuồngChó thường rất hung dữ, chia làm 3 giai đoạn:
Giai đoạn đầu: Chó có những dấu hiệu thay đổi cảm xúc có thể là quấn chủ hơn hoặc tỏ vẻ buồn, ăn nhiều hơn bình thường, có thể có dấu hiệu sốt. Hầu như các dấu hiệu không quá bất thường và chỉ xảy ra trong vài giờ tới 1-2 ngày.
Giai đoạn phát bệnh: Bắt đầu có dấu hiệu đớp loạn xạ, đớp không khí, cắn lung tung, khó nuốt đồ ăn, tiếng kêu khàn khàn, sủa kéo dài, tru lên như sói. Bị kích thích sẽ trở nên hung dữ cắn mạnh và chạy rông khắp nơi. Đây là lúc virus dại được phát tán mạnh mẽ.
Giai đoạn bại liệt: Chó gầy ít vì không ăn được, nằm bất động một chỗ do kiệt sức, mắt lõm sâu, bại liệt một phần, đi xiên vẹo, táo bón, sùi bọt mép, nằm chờ chết.
Thể bại liệt (Thể câm)Chó ở thể này bị kích thích ngắn hay không có, bại liệt. Lúc này chó có dấu hiệu buồn rầu ủ rũ liệt một bộ phận hoặc nửa người. Lưỡi thè ra, nước dãi chảy tự do. Không cắn không sủa nhưng vẫn có thể lây virut qua nước dãi. Bệnh ủ trong 2-7 ngày, biểu hiện càng ngày càng tệ, 2-3 ngày sau chết
Thể ruộtChó có biểu hiện nôn mửa, đau bụng, viêm dạ dày ruột. Không hung dữ hay bại liệt, 2-3 ngày sau chết.
Những biểu hiện của dại khá giống với bệnh Care (dấu hiệu thần kinh) và một số bệnh khác nên rất khó để nhận ra.
Tìm hiểu thêm về bệnh Care ở chó.
Cách thức lây truyền của bệnh Dại ở chóDại ở chó chủ yếu lây qua các vết thương hở, được chia làm 2 loại :
Trực tiếp: Chó cắn trực tiếp truyền virus vào trong cơ thể người cũng như các loài động vật khác.
Gián tiếp: Tiếp xúc với nước bọt của các vật chủ đã mang bệnh, khi đó virus sẽ xâm nhập qua các vết thương hở, cơ giới vào cơ thể, giác mạc, mắt.
Sau khi xâm nhập thành công chúng sẽ di chuyển về hệ thần kinh trung ương là não và tuỷ sống để gây tê liệt, khi đó cá thể mang bệnh không thể kiểm soát được hành vi mà tiết nước dãi, cắn bậy là cơ sở để virus Dại tiếp tục thực hiện vòng tuần hoàn của mình.
Thời gian ủ bệnh của bệnh Dại rất lâu (50-80 ngày) tuỳ vào vị trí vết thương có gần hệ thần kinh hay không và thời gian di chuyển của virus. Trong thời gian đầu ủ bệnh hầu như không xuất hiện các triệu chứng lâm sàng nên người nuôi gần như không thể xác định chó của mình có bị Dại hay không mà thường xuyên chơi đùa tạo điều kiện cho virus lây qua, con người thường chủ quan nên không đi tiêm phòng.
Khi chó có biểu hiện lâm sàng là khi virus đã gần tới trung ương thần kinh, lúc bây giờ chỉ có thể đi tiêm phòng nhưng tỉ lệ chữa khỏi sẽ giảm nếu triệu chứng tăng nặng.
Bệnh dại đã làm 17.400 ca tử vong trên toàn thế giới vào năm 2023 mà chủ yếu là người Châu Á và Châu Phi. Tính đến năm 2023 chỉ có khoảng 14 người sống sót sau khi vật nuôi nhiễm bệnh xuất hiện triệu chứng. Vì vậy đây không chỉ là căn bệnh nguy hiểm với chó mà còn cực kì nguy hiểm với con người vì hiện tại vẫn chưa tìm được thuốc chữa trị.
Cách phòng tránh bệnh Dại ở chóĐể phòng tránh rủi ro khi bị chó Dại cắn, bạn nên:
– Tiêm vacxin ngừa trước đó định kì mỗi năm kể từ khi chó 3 tháng tuổi
– Nếu cún của bạn bị chó khác cắn nên đưa đi bác sĩ để xét nghiệm dại
– Kiểm soát chó, tốt nhất là nên đeo rọ mõm khi ra ngoài phòng trường hợp chó đã bị dại nhưng chưa biểu hiện
– Vệ sinh, dọn dẹp nơi sinh sống của chó để tránh lây nhiễm
– Phải nhanh chóng phát hiện chó bị dại để cách li
– Nên báo cho cơ quan chức năng khi phát hiện chó có dấu hiệu dại để tìm nguồn lây nhiễm
Ngoài ra, trong trường hợp bị chó dại cắn bạn không nên:
– Sử dụng ớt bột, axit, kiềm, nhựa cây, nước ép vào vết thương.
– Băng bó, đắp kín vết thương
Cách chữa bệnh Dại ở chóBệnh Dại ở chó không có thuốc chữa khi đã nhiễm bệnh nên cách tốt nhất là đưa chó của bạn tới cơ sở y tế chứ không nên xử lí ở nhà.
Chó khi đã phát bệnh thì nên xem xét cho chó tiêm trợ tử vì cộng đồng cũng như giúp chó đỡ đau đớn nhất bằng cách tiêm Ethanasia.
Một số câu hỏi thường gặp về Bệnh DạiChúng ta đã biết dại ở chó nguy hiểm như thế nào không chỉ đối với chó mà còn đối với con người. Vì vậy, đã là một người yêu chó bạn nên tiêm phòng cho bé định kì, theo dõi sức khoẻ của bé và vệ sinh sạch sẽ không gian sống để phòng bệnh cho vật nuôi cũng như chính bản thân mình.
Cập nhật thông tin chi tiết về Đặc Điểm Và Triệu Chứng Của Bệnh Dại trên website Dhrhm.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!